İNSANCIL HUKUK (HUMANITARIAN LAW)

   Hukuk ,adalete yönelmiş toplumsal yaşam düzeni anlamına gelmektedir. Hukukun insanla olan bağını bu tanım üzerinde inceleyebiliriz. İnsan sosyal bir varlıktır ve insanlar sosyal ihtiyaçlarını karşılayabilmek için toplum halinde örgütlenmişlerdir. İşte bu örgütlenmeden sonra hukukun insanla ilişkisinin başladığını söyleyebiliriz. Hukuk ,toplumlar arasında veya toplum ile bireyler veya birey ile bireyler arasındaki düzeni sağlar. Hukuk bu düzeni de koyduğu kurallar sayesinde sağlamaktadır. Bu kuralların koyucusu da asli ve tali kurucu iktidarlardır. Ülkemizde de 60 ve 80 darbelerinde asli kurucu iktidar ile anayasanın tekrar yazıldığını görmekteyiz. Aslına bakacak olursak hukukun insanlar tarafından sağlandığı  ve insanlar tarafından ortaya koyulduğu sonucu ortaya çıkmaktadır. Peki her insanın koyduğu kurallar hukuku yaratır mı? Bu konuda da Kemal Gözler' in haydut çetesi örneği bu sorunu tamamıyla çözmektedir. Haydut çetesinin kendi bölgesinde insanlardan haraç toplaması gibi belli kurallar koyması hukuku yaratmaz. Çünkü haydut çetesinin yaratmış olduğu kurallar geçicidir ve sadece belli bölgeleri kapsar. Devletin koyduğu kurallar ise geçici değil aksine kalıcıdır ve ülkedeki tüm insanları kapsamaktadır. Ayrıca devletin yaptırımı haydut çetesinin yaptırımından daha güçlüdür , daha üstündür. Eğer devletin yaptırımı üstün olmasaydı bu sefer haydut çetesi üstün gelir ve asli kurucu iktidar olarak kendi koymuş olduğu kurallar hukuk yaratır , ülkenin yönetimi haydut çetesinin eline geçerdi.

Peki bu yaratılan hukuk nasıl olmalıdır?
   Adalet, bir devletin ayakta kalabilmesini sağlayan en temel ihtiyaçtır. Hukuk öncelikle adaletli olmak zorundadır .İnsanlar arasında dil, din, ırk ,mezhep ayrımı yapmamalı ve herkesi kapsamalıdır.Adaletini kaybeden bir hukuk yıkılmaya mahkumdur. Ülkede hukukun yıkılması da insanlar arasında sorunlara yol açmakta ve ülkeyi iç savaşa kadar sürükleyebilmektedir.

    Hukuk ,insanlar üzerinde etkililiğini yitirmemelidir.Yukarıda bahsettiğimiz gibi bir ülkede hukukun etkililiğinin yitirmesi halinde haydut çetesi gibi yeni bir asli kurucu iktidarın kurulacağı kesindir. Hukukun bir diğer özelliği de bağlayıcı olmasıdır. İnsanları ,koymuş olduğu kurallara itaat etmesini sağlamalıdır. Hukuk bu bağlayıcılığı sadece kanunlarla sağlamaz. Anayasa, yasalar, tüzükler, yönetmelikle vb. ile örf ve adet hukuku da bağlayıcılığı sağlamaktadır.
                                                         
                                                            MUSTAFA FIRAT