İnsan ,tam ve sağ doğma koşulu ile hak ehliyetine sahip olur .Hak ehliyeti, kişilerin belli başlı haklara sahip olma durumudur. Hak ehliyetinin geçmişe etki etme gibi bir durumdan söz edebiliriz. Tam ve sağ doğan bir insanın hakka sahip olduğu an doğduktan sonraki an değil, döllenmiş yumurtanın ana rahmine düşmesi ile belli başlı haklara sahip olmuş olur. Peki nedir bu haklar?
Kişisel haklarımız, bireye sıkı sıkıya bağlı haklardır. Bu haklar, fiziki ve ahlaki bütünlüğümüzü korur. Kişilerin kendi düşünce, din, ve inançlarını korumalarına izin verir. Medenî haklarımız, yasal ve siyasal sistem içinde keyfi uygulamalara maruz kalmamasını sağlar. Ekonomik haklar, çalışma hakkını, yeterli yaşam standardına sahip olma hakkını, konut hakkını, emeklilik hakkını içerir. Fakat bu ekonomik haklar saydığımız haklarla sınırlı değildir. Sosyal haklar toplumsal yaşama tam katılım için gerekli olan haklardır. Kültürel haklar, kendi kültürel birikimi ile toplumun kültürel yaşamına özgürce katılma hakkını ve bu kültürü gelecek nesillere aktarabilmek için eğitim hakkını kapsar. İşte bu saydığımız haklar ,insanların diline, dinine, siyasi görüşüne, ırkına bakılmaksızın uygulanır.
Günümüzde bu hakların evrensel olarak sağlanması amacıyla belli başlı kuruluşlar kurulmuş ve dünyanın hizmetine sunulmuştur . Örneğin Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi ,Birleşmiş Milletler gibi. Bu kuruluşlardan yararlanmak için başvuru yapmakta gerekir. Kişilerin kendi ülkelerinde temel, hak ve hürriyetlerin çiğnenmesi halinde bu mahkemeye bireysel olarak başvurulur. Fakat günümüzde bu kuruluşların kapital sisteme, mevkiye ve güce kurban gittiği su geçirmez gerçektir. Maalesef günümüzde bu mahkemeler insanların haklarını gereğince koruyamamaktadır.
Ülkemizde hangi yasalar veya kanunlar insanın haklarını korumaktadır?
1982 anayasamızda 12.madde ile 74.maddeler arasında temel hak, ödev ve özgürlüklere geniş yer verilmiştir. Böyle büyük yer verilmesi insana olan saygıyı göstermektedir. Medenî kanunumuzda ise kadın erkek arasında eşitlik sağlanmıştır. Örneğin kadınlara boşanma hakkı verilmesi gibi. Ayrıca medeni kanunumuzda insan haklarına dokunulamayacağına, devredilemeyeceğine ve miras geçmeyeceğine değinilmiştir. Tabi bu bir genellemedir. Medenî kanunumuzun verdiği yetkiyle devredilen, miras kalabilen haklarda vardır. ( örneğin geçit hakkı , kaynak hakkı, üst hakkı gibi irtifa hakları anlaşmalı olarak miras kalabilir.)
Görüldüğü üzere ülkemizde insan hakları üzerine birçok araştırma yapılmış, yeni düzenlemeler getirilmiştir. Türkiye sadece kendi ülkesiyle kalmamış , dünya üzerinde nerede olursa olsun işlenen insanlık suçlarının daima karşısında durmuş ve tavrını sert bir şekilde göstermiştir. Suriye, Filistin, Myanmar, Doğu Türkistan( Türklerin yaşadığı ülke manasına gelen Türkistan ‘ın doğusu) gibi ülkelerde katliamlar olmuş, insanlara ırklarına göre muamele edilmiş ve birçok insanda kendi topraklarından sürgüne gönderilmiştir. Peki bu insanlık suçları işlenirken Birleşmiş Milletler ne iş yapmakta ? Neden hâlâ sessizliğini bozmamakta? Bu kuruluşta paranın, gücün hizmeti altına girebilmiş ve para için, kendinden güçlü kişiler veya kişinin altında ezilmemek için bu insanlık dramlarına göz yummaktadır. Bu tür kuruluşların çıkardığı bildirgeler evrensel düşüncesiyle çıkarılmakta fakat yerel bir şekilde uygulanmaktadır.
Sonuç olarak Dünya üzerinde kurulan bu kuruluşlar gerektiği gibi hizmet vermemekte, din, dil, ırk ayrımı yapmaktadır. Türkiye’de ise insan hakları üzerinde gerektiği gibi çalışılmış ve çalışılmaktadır. 1926 yılında kabul edilen Türk Medenî Kanunu mecelleye oranla kadın-erkek eşitliğine ve insan haklarına daha çok yer vermiştir. Ülkemiz gelişmekte,medeni bir seviyeye yükselmekte, çağdaşlaşmakta olan bir ülke olduğu için 1926 Medenî Kanunu da yetersiz kalmış, 1.1.2002 tarihinde olduğu gibi yeni düzenlemelere gidilmiş ve bazı maddeler de mülga edilmiştir.
MUSTAFA FIRAT
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder